Formatief evalueren maakt groei zichtbaar

Met formatief evalueren maak je de (reken)ontwikkeling van jouw leerlingen zichtbaar en betrek je hen meer bij hun leerproces. Dat zorgt voor extra leerplezier én helpt je op weg naar betere resultaten!

Misschien denk je weleens: al die (reken)toetsen, wat schieten mijn leerlingen daar eigenlijk mee op? Je bent niet de enige! Steeds meer leerkrachten willen de ontwikkeling van leerlingen niet alleen in cijfers tot uitdrukking laten komen. Zij gaan aan de slag met andere manieren om de groei van hun leerlingen inzichtelijk te maken. Manieren waarbij ontwikkelen belangrijker is dan beoordelen. En waarbij leerlingen méér aan het roer staan van hun eigen leerproces. Deze leerkrachten komen uit bij ‘formatief evalueren’.  

Het is een didactische aanpak om leerlingen actiever te betrekken bij hun leerproces. Of in een wat langere zin: het omvat alle activiteiten van leerlingen en hun leerkracht om de leeractiviteiten van deze leerlingen in kaart te brengen, te interpreteren en te gebruiken om betere beslissingen te nemen over vervolgstappen in hun onderwijs (Black & William, 1998). 

In de theorie over formatief evalueren in de klas gaat het vaak over drie ‘fasen’: feedup, feedforward en feedback (Hattie &Timperley, 2007, zie kaders). Het gaat om verschillende manieren waarop je als leerkracht met leerlingen kunt praten over hun leerproces. Uit onderzoek blijkt dat – naast effectieve instructie – vooral goede feedback veel effect heeft op de prestaties van leerlingen. 

Nee. Feedup, feedback en feedforward kunnen zeker helpen om inzicht te krijgen in het leerproces van kinderen. En ze kunnen dit proces ook stimuleren. Maar je zit er niet per se aan vast als je formatief wilt evalueren. Er zijn ook andere tools die je kunt inzetten om hun groei zichtbaar te maken en met hen te bespreken.   Bij formatief evalueren draait het er vooral om dat je niet de beoordeling van kinderen centraal stelt in je onderwijs, maar hun ontwikkeling. Die focus zie je terug in hoe je toetsen gebruikt, hoe je leerlingen aanspreekt, hoe je hen betrekt bij het leerproces en hoe je met ze spreekt over hun mogelijkheden (je stimuleert een ‘growth mindset’).  Formatief evalueren is een cyclisch en interactief proces, gericht op verdere groei. Door jouw interactie met de leerling – bijvoorbeeld in alle drie de fasen – geef je het leren sámen vorm. Als je geregeld met elk van je leerlingen praat over wat ze leren en hoe ze zich verder kunnen ontwikkelen, zorgt die verdieping ervoor dat zij zich meer eigenaar voelen van hun individuele leerproces.

Wil je meer lezen over feedup, feedback, feedforward en hoe je dit in je les kunt toepassen? Vul het onderstaande formulier in en ontvang direct meer informatie in de mail.