“Heel fijn om één methode te hebben voor zelfstandig en klassikaal leren”

De duidelijke indeling en de vele opdrachten. “Dat zijn twee belangrijke redenen waarom we ‘DoorNederlands’ gebruiken”, vertelt Martine Heesakkers, mbo-docente bij onderwijsorganisatie Curio. Maar ze ziet nog meer voordelen. Inclusief de mogelijkheid om ThiemeMeulenhoff verbeterpunten aan te geven. “Met onze feedback ontwikkelen ze de methode door.”

Martine werkt sinds een jaar of drie voor ‘Mbo breed’ van Curio. Die ‘plusvoorziening’ bestaat uit twee scholen en richt zich op een heel specifieke groep. “Onze studenten zijn tussen de 16 en 23 jaar en hebben in principe het vermogen om een startkwalificatie te halen. Maar wat school betreft zijn ze vertraagd of het spoor bijster geraakt. Wij zetten ze weer op de rails én helpen ze vooruit richting een mbo-niveau-2-diploma. Soms doen we dat totdat ze dit diploma hebben. Maar over het algemeen zijn we alleen het eerste jaar van hun mbo-opleiding nodig. Daarna stromen ze door naar Curio’s reguliere mbo-onderwijs: de vakcolleges.”

Gepersonaliseerd leren Van lichamelijke of geestelijke tot financiële, woon-, taal- en gezinsproblemen. De oorzaken voor geremd of ontspoord onderwijs zijn heel divers. “Dat zie je ook terug in onze studentenpopulatie ”, zegt Martine. “Die is supergevarieerd. Oud-havisten kunnen bijvoorbeeld in de klas zitten met dyslectische jongeren, anderstaligen en studenten met een visuele beperking.” Deze variatie bevalt haar, zegt ze. Net als de kleinschaligheid van de Mbo-breed-scholen; samen tellen ze nog geen honderd studenten. “Daardoor kent iedereen elkaar. Dat creëert een persoonlijke, vertrouwde en veilige sfeer. Jongeren voelen zich geen nummer hier; ze worden echt gezien en gehoord.”

Die persoonlijke sfeer past bij de onderwijsaanpak van de scholen. “We doen hier aan ‘gepersonaliseerd leren’”, zegt Martine. Wat dat inhoudt? “Dat we de individuele student centraal stellen, onder meer door hem of haar keuzevrijheid te geven.” Studenten kunnen bijvoorbeeld per vak kiezen tussen drie leerroutes: A, met veel (klassikale) begeleiding; B, met iets minder begeleiding; en C, met de meeste zelfstandigheid. “Het kan zijn dat een student route A kiest voor Rekenen, route B voor Engels en route C voor Nederlands. En dat een klasgenoot heel andere routes kiest voor diezelfde vakken. Als docent geef je in alle vakken les en moet je met elke route overweg kunnen. Best uitdagend!”

Passende lesmethode Om die uitdaging behapbaar te houden, gebruiken docenten het liefst één methode per vak – ongeacht de route. “Voor het vak Nederlands hebben we zo’n methode gevonden in ‘DoorNederlands’ van ThiemeMeulenhoff. We kozen er zo’n twee jaar geleden voor, met alle vijftien docenten van Mbo breed.” Waarom? “Onder meer omdat de methode duidelijk opgedeeld is in algemene beroepsthema’s, zoals ‘Solliciteren’ of ‘Instructies’.” Deze thema’s hebben voor extra overzichtelijkheid elk een eigen kleur gekregen in de methode. “Wij hebben die kleuren overgenomen in onze planningen voor Route A en B. Zo kunnen studenten sneller het juiste thema vinden voor hun dag of week.”

De meeste jongeren gebruiken ‘DoorNederlands’ online, via de digitale leeromgeving eDition. Alleen Route-A-studenten pakken de papieren versie van de methode er nog geregeld bij. “Zeker voor degenen die het Nederlands niet als eerste taal hebben, blijkt dit boek vaak net iets overzichtelijker en sneller te begrijpen”, zegt Martine. “Maar we sporen wel aan tot gebruik van het online materiaal. Onder meer omdat we daarin veel beter ieders voortgang kunnen bijhouden. Als docenten zien in eDition direct hoe onze individuele en groepen studenten hun online opdrachten maken. Wat doen ze goed en wat vinden ze lastig? Hierdoor kunnen we snel bijsturen waar nodig.”

Efficiënter onderwijs De thema’s in DoorNederlands zijn in willekeurige volgorde te behandelen. Datzelfde geldt voor de vaste onderdelen van elk thema: schrijven, lezen, luisteren, spreken. “Route-C-studenten mogen bij ons zelf weten welke thema’s en onderdelen ze in welke volgorde doornemen”, vertelt Martine. “Hun keuze verwerken we in eDition tot een individueel ‘arrangement’ per periode – zoals we voor Route-B-studenten online arrangementen per klas maken. Die arrangeermogelijkheid is erg praktisch: ze maakt ons onderwijs extra efficiënt. Ook is de functionaliteit heel snel te begrijpen en te gebruiken, vertelt ze. Een gebruiksvriendelijkheid die volgens haar voor de hele methode geldt. “DoorNederlands wijst zichzelf”, zegt Martine. “Om welk thema of onderdeel het ook gaat. En welk leertempo je ook in het oog hebt. Het is dus uitstekend geschikt voor differentiatie.” Daarnaast noemt ze de methode “heel uitgebreid: het staat per thema en onderdeel boordevol oefeningen. Daarnaast vind je er nuttige zelftoetsen en extra examenopdrachten, die een scherp beeld geven van iemands niveau. Bij veruit de meeste opdrachten is bovendien duidelijk aangegeven wat van studenten verwacht wordt en waar ze op moeten letten. Dat laatste gebeurt niet alleen in tekst, maar ook in filmpjes – in het bijzonder bij lees- en luisteroefeningen.”

Betrokken werkveld Martine ziet geen grote verbeterpunten voor DoorNederlands. “Hooguit wat kleine. Af en toe hapert er bijvoorbeeld iets in de software. Dan kan een student bijvoorbeeld plots niet inloggen. Of werkt de voorleesfunctie even niet honderd procent. Maar in dat soort gevallen bellen we altijd met ThiemeMeulenhoff. Die zoekt dan meteen een oplossing – het liefst natuurlijk één die voorkomt dat zo’n glitch zich opnieuw voordoet.” ThiemeMeulenhoff scherpt de methode geregeld aan, mede op basis van dit soort situaties, weet Martine. “En op basis van feedback. Ze vraagt ons geregeld wat we fijn vinden of nog missen. Heel fijn hoe ‘Thieme’ het werkveld betrekt bij de doorontwikkeling van de methode. Dat is zeker niet vanzelfsprekend!”

Als het aan Martine en haar collega’s ligt, heeft het ‘DoorNederlands’ van de toekomst ook uitlegfilmpjes bij schrijf- en spreekoefeningen. Worden studenten nog meer uitgedaagd hun eigen ideeën of beleving op te schrijven. Krijgen zij extra oefeningen om punten en komma’s goed toe te passen. Wordt de tekstuele uitleg bij schrijfopdrachten hier en daar uitgebreider. En komt er boven de taken in eDition te staan of het lees-, schrijf-, luister- of spreekoefeningen zijn. “Ook vindt ‘Thieme’ hopelijk een manier waarop blinde of slechtziende studenten even snel kunnen inloggen als anderen”, zegt Martine. “Dat alles zou deze uitstekende methode extra goed maken. En ons nóg tevredener dan we al zijn.”