“Klimaatcrisis heeft een enorme impact op jongeren”

“Waarom ik activist ben geworden?” Winnie lacht. “Daar had ik heel graag een superspannend verhaal over gehad. Dat ik eens natuurfoto’s maakte in Noorwegen, bijvoorbeeld, en daar met eigen ogen de gletsjers zag smelten. Maar eigenlijk raakte ik gewoon gefrustreerd door het nieuws. Ik zag steeds vaker grote klimaatproblemen voorbijkomen – van overstromingen en bosbranden tot ontheemding en hongersnood. Ik dacht: ‘Waarom wordt hier niets tegen gedaan!?’ En ik vroeg me af: ‘Wat zou ik zélf kunnen doen?’”

Verschil maken Winnie meldde zich aan bij Youth for Climate NL, een organisatie voor middelbare scholieren. Na haar eindexamen solliciteerde ze voor een traineeship in het bestuur van Milieudefensie Jong. “Daar werd ik meteen voorzitter. Heel cool!” Wat ze zo cool vindt aan haar rol? “Dat ik echt het verschil kan maken. Bijvoorbeeld door veel samen te werken met jongeren, collega’s van Milieudefensie en andere milieu- en klimaatorganisaties. Maar ook door serieus mee te denken over strategieën en acties. En door onze boodschap enthousiast naar buiten te brengen via acties, interviews en persstatements.” Een belangrijk deel van die boodschap is dat de verantwoordelijkheid voor oplossingen niet bij de individuele burger ligt. “Het is hartstikke mooi als deze zijn eigen tasje meeneemt naar de supermarkt of minder vliegt. We juichen dat als Milieudefensie Jong zeker toe. Maar tegelijkertijd schreeuwen we geen moord en brand als iemand wél eens het vliegtuig pakt. Want de echte verandering moet van de overheid en grote bedrijven komen. Hún keuzes hebben de klimaatcrisis veroorzaakt. En zíj hebben ook de macht om deze in te dammen. Wij roepen hen daar non-stop toe op.”

Terechte zorgen Hoe meer leden, hoe steviger de vuist die Milieudefensie Jong kan maken. Winnie en haar team kunnen dan bijvoorbeeld naar meer aandeelhoudersvergaderingen om verantwoord klimaatbeleid te eisen. “Ik ben daarom blij dat ons ledental groeit”, zegt Winnie. “Al heeft die groei wel een keerzijde. Want het geeft aan dat steeds meer jongeren bezorgd zijn over klimaatverandering. Over de slappe aanpak hiervan. En over het feit dat vooral niet-westerse landen nu de pineut zijn, terwijl juist westerse landen de klimaatcrisis veroorzaakt hebben. Liever was die bezorgdheid niet nodig geweest.” Helaas zijn de zorgen terecht, zegt Winnie. “Maar het is wel belangrijk dat jongeren daar niet in doorschieten. Ze moeten niet vergeten dat de overheid en grote bedrijven als eerste verantwoordelijk zijn voor de crisis én de oplossingen.” Te vaak ziet ze hoe jongeren die verantwoordelijkheid bij zichzelf leggen – omdat het om hun toekomst gaat. “Ze ervaren daardoor onnodig veel druk, onmacht en schuldgevoel vanwége die onmacht. Alsof het door hen komt dat er te weinig gebeurt tegen de klimaatcrisis en de leefbaarheid van de planeet nu al afneemt.”

Meeste stress Klimaatverandering houdt jongeren al jaren bezig, maar groot kwantitatief onderzoek naar hun klimaatzorgen bleef lang uit. “Tot dit jaar”, zegt Winnie. Milieudefensie Jong voltooide dat onderzoek in september. In het rapport, dat onlangs uitkwam, staat onder meer dat 70 procent van de jongeren van 16 tot en met 28 jaar grote klimaatzorgen heeft. En dat ditzelfde percentage vindt dat bedrijven en overheid méér moeten doen om de klimaatcrisis te bestrijden. Driekwart van hen voelt zich weleens moedeloos als het gaat over de klimaatcrisis. En de helft zelfs regelmatig of vaak. Het rapport meldt ook dat 25 procent van de jongeren zich zó moedeloos, angstig of verdrietig voelt over klimaatverandering dat ze liever geen klimaatnieuws zien. En dat 20 procent zelfs geregeld in de stress raakt als ze aan de klimaatcrisis denken. “Jonge vrouwen hebben vaker last van zulke eco anxiety dan jonge mannen”, vertelt Winnie. “En de meeste klimaatstress is er onder jongeren tussen de 16 en 24 jaar – de leeftijdscategorie waar ik zelf ook onder val.”