'Waarom is docentenwelzijn goed voor studenten? (En 8 vervolgvragen)'

Voor jezelf zorgen doe je als docent niet alleen voor jezelf. Je doet het ook voor je studenten. "Als je uit balans bent, heb je minder oog voor hen en maak je sneller fouten. Daardoor kunnen zij zich minder gezien, minder gemotiveerd en minder op hun gemak voelen." Dat stelt Kirsten Cuppen, mbo-leraar van het jaar 2021/2022 en lerarenopleider bij Fontys.

• Waarom is docentenwelzijn goed voor studenten? "Van gelukkige docenten leer je de mooiste dingen. Dat is niet mijn uitspraak; dat is een quote van Loesje. Maar ik sta er wel 100 procent achter. Hoe beter je als docent in je vel zit, hoe meer drive en energie je in je lessen kunt leggen. Ook luister je beter, kijk je scherper en zie je meer. Het enthousiasme dat je uitstraalt, is aanstekelijk voor studenten. En zij willen graag gehoord, gezien en begrepen worden, zoals iedereen eigenlijk. Als je niet oprecht interesse in hen toont, creëer je geen band met ze en verliezen ze hun interesse in jou. Voor je het weet vinden ze je dan stom, letten ze minder op en maken ze hun huiswerk, toetsen of projecten slechter."

• Hoe staat het ervoor met het docentenwelzijn in Nederland? "Over het algemeen ervaren docenten veel te veel werkdruk. Zij zien dat dit hun werkplezier, de kwaliteit van hun onderwijs en het welzijn van studenten aantast. Dat veel docenten uitvallen, heeft zeker met die werkdruk te maken. Bijna de helft van alle starters stopt binnen vijf jaar. Dit geldt trouwens niet alleen voor het mbo. Het primair, voortgezet en hoger onderwijs hebben hetzelfde probleem. Zij-instromers lijken het meest last te hebben van de werkdruk. Meer dan mensen die hun opleiding zijn begonnen na de middelbare school. Die zij-instromers worden direct voor klas gezet, moeten al doende het vak leren en worden vaker overvraagd."

• Waardoor staat het docentenwelzijn zo onder druk? "Het tekort aan docenten is een belangrijke reden. Ook zijn er vaak onnodig tijdrovende taken die buiten het directe contact met studenten vallen. Denk aan cijfers invoeren, gesprekken registreren en vergaderen. Veel scholen doen ook niet genoeg om hun docenten te beschermen tegen werkdruk. Zij leggen de verantwoordelijkheid voor docentenwelzijn bij docenten zelf neer. Terwijl die het vaak lastig vinden om voor zichzelf op te komen en al snel het gevoel hebben dat ze onvoldoende of niet goed genoeg werken. Nieuwe docenten vinden het bovendien lastig om te bepalen wat normále werkdruk is en willen een goede indruk achterlaten."

• De klachten over werkdruk zijn dus niet overdreven? "Te veel docenten maken te veel overuren. Klachten daarover zijn vaak terecht. Tegelijkertijd moet je als docent ook zorgen dat je geen klaagcultuur creëert. Het is prima om collega's te vertellen dat je werkdruk voelt. Maar doe dat niet al te vaak en wees ook niet alleen negatief over je werk. Mensen zijn nu eenmaal kuddedieren, dus voor je het weet steekt je negativiteit je collega's aan en zit je met z'n allen in een neerwaartse spiraal. Je kunt daar uitblijven door óók aan elkaar te vertellen wat er goed gaat, waar je trots op bent. Want er gebeuren zoveel mooie dingen! Zet die in de spotlights en je verbetert de sfeer: heel belangrijk voor docentenwelzijn."